ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΠΙΤΟΥΛΗ ....ΠΗΓΗ : Culture Greece ~ Γενικά Θέματα επί παντός επιστητού

Βασιλική Πιτούλη: ''Ισορροπώντας μεταξύ ποίησης, μυθοπλασίας και ιστορικών ντοκουμέντων''

Περισσότερες φωτογραφίες

Η συγγραφέας Βασιλική Πιτούλη, μια ταλαντούχα προσωπικότητα δίνει αποκλειστική συνέντευξη στο Culture Greece και το δημοσιογράφο Μίλτο Γήτα καταθέτοντας τη δική της λογοτεχνική άποψη για την Έλλαδα, τους δημιουργούς της και τις νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία του συγγραφέα. Ισορροπώντας εξαιρετικά μεταξύ ποίησης, μυθοπλασίας και ιστορικών ντοκουμέντων μας μιλάει για τα βιβλία, την έμπνευση της και μας παρουσιάζει τους ήρωεες των μυθιστορημάτων της.

Ποια εσωτερική ανάγκη πιστεύεις σε οδήγησε στο να γράψεις λογοτεχνικά κείμενα;

Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, η μεγαλύτερη ηδονή για μένα ήταν το διάβασμα. Διάβαζα με πάθος οτιδήποτε έπεφτε στα χέρια μου, και ειδικά λογοτεχνία. Έγραψα πρώτη φορά ποίηση σε ηλικία δεκατεσσάρων χρονών, και φυσικά την έκρυβα με ζήλο. Κάποια στιγμή στη ζωή μου διαμορφώθηκαν οι συνθήκες να γράφω ελεύθερα, τις διαμόρφωσα μάλλον, θα έπρεπε να πω. Υποθέτω ότι η εσωτερική ανάγκη που αναφέρεις είναι ανάγκη αυτοπραγμάτωσης.

Μίλησέ μου λίγο για τα βιβλία σου, τις ιστορίες και τους ήρωές τους.

Τα πρώτα μου βιβλία εκδόθηκαν από τη Δωδώνη, και δε θα περίμενε κανείς κάτι διαφορετικό από μια Ηπειρώτισσα. Ήταν ποίηση, νουβέλες και ένα άλλο, αρκετά ιδιαίτερο είδος, «διάλογοι περί έρωτος και άλλων δαιμονίων». Το πρώτο μου μεγάλο έργο είναι το «Να με λες Άννα» που βρίσκεται ανάμεσα στο μυθιστόρημα και την ιστορική μαρτυρία. Μου πήρε πέντε χρόνια να το γράψω, γιατί παράλληλα εργαζόμουν, και γιατί μελέτησα εξονυχιστικά τοπική ιστορία των Ιωαννίνων, και γενικότερα ιστορία της Ηπείρου. Περιλαμβάνει τεκμηριωμένα στοιχεία από τη δράση των Τσάμηδων στη Θεσπρωτία, ένα κρίσιμο εθνικό θέμα που τώρα τελευταία αναζωπυρώνεται. Το βιβλίο αυτό έχει μυθοπλασία, αλλά και ένα μεγάλο ιστορικό κομμάτι, γεγονότα που έζησαν μέλη της οικογένειας του πατέρα μου στην ακριτική αυτή περιοχή, και αποτελεί φόρο τιμής. Οι ήρωές του αναμειγνύονται με υπαρκτά ιστορικά πρόσωπα, με τον Κωνσταντίνο, τον τότε διάδοχο, που εισέβαλλε ελευθερωτής στα Ιωάννινα, και με τον Άρη Βελουχιώτη. Είναι βραβευμένο, μου έχουν ζητήσει να το βάλουν σε βιβλιογραφία, πράγμα σπάνιο για μυθιστόρημα, και έχουν εκφραστεί τόσο κολακευτικά γι αυτό αρκετοί Ηπειρώτες, που με κάνουν και ντρέπομαι. Το «Δείπνο εκ προμελέτης» είναι στον αντίποδα, ένα σύγχρονο κοινωνικό, αστυνομικό μυθιστόρημα, με ήρωες της διπλανής πόρτας. Έχει θέμα την ενδοοικογενειακή βία, την διείσδυση των αλλοδαπών γυναικών στην ελληνική οικογένεια, και διαδραματίζεται στα βόρεια προάστια των Αθηνών. Τους ήρωες των βιβλίων μου τους αγαπώ όλους εξ ίσου, αφού είναι δημιουργήματά μου, αναπόσπαστα κομμάτια του εαυτού μου.

Αυτή την περίοδο γράφεις κάτι; Τι σε εμπνέει αυτή την εποχή;

Δε θέλω, δε μπορώ να ζω χωρίς να γράφω. Οσονούπω εμφανίζεται καινούργιο βιβλίο μου, αλλά θα μου επιτρέψεις να μην αποκαλύψω περισσότερα προς το παρόν. Η εποχή που ζούμε είναι γεμάτη ερεθίσματα αρνητικά κυρίως, αλλά «ουδέν κακόν αμιγές καλού». Πρόκειται για έναν πρωτόγνωρο οικονομικό πόλεμο, που τον βιώνουμε όλοι πολύ σκληρά. Η γενιά μου δεν είχε γνωρίσει πόλεμο παρά μόνο μέσα από τις αφηγήσεις των μεγαλύτερων και τα βιβλία. Ήρθε λοιπόν η ώρα αυτή. Αν τα κοιτάξεις όμως όλα από μια απόσταση, γιατρεύεσαι. Γενικά, εμπνέομαι περισσότερα από τα διαχρονικά θέματα που απασχολούν τον άνθρωπο, τα υπαρξιακά ζητήματα όπως έρωτας, θάνατος, φιλία, οικογενειακές σχέσεις, προδοσία, μοναξιά. Και τοποθετώ την κάθε ιστορία στην ανάλογη εποχή.

Ποίηση, μυθιστόρημα ή αρθρογραφία και γιατί;

Η ποίηση είναι κάτι πρωτόγονο, πηγάζει βαθιά μέσα από τον άνθρωπο και περικλείει και στοιχεία της φύσης όπως ο ρυθμός. Παράλληλα, είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο είδος, διότι απαιτεί αφοσίωση ακόμη και για να διαβαστεί. Είναι τέχνη κρυπτική. Το μυθιστόρημα είναι ένας ολόκληρος κόσμος που ο συγγραφέας αποπειράται να δημιουργήσει. Το αν θα πετύχει, θα κριθεί από τους αναγνώστες. Η αρθρογραφία είναι κι αυτή σημαντική, ανάλογα με το κύρος και τη θεματολογία της. Δεν γράφω πια ποίηση, κάθε τι έχει το χρόνο του. Το μυθιστόρημα, η πεζογραφία γενικότερα, με έχει απορροφήσει πλήρως. Το άρθρο είναι κι αυτό μια ανάγκη για μένα, ειδικά στον τομέα της βιβλιοκριτικής.

Θεωρείς πως οι νέες τεχνολογίες και τα social media βοηθούν τις τέχνες και τους νέους ειδικά καλλιτέχνες;

Οι νέες τεχνολογίες σαφώς βοηθούν την τέχνη γενικά. Τα social media βοηθούν πάρα πολύ τους νέους καλλιτέχνες. Το ίντερνετ είναι μια τεράστια, απόλυτα ελεύθερη αγορά προϊόντων αλλά κυρίως ιδεών, και αυτό δε γίνεται να μη σε ενθουσιάζει. Μέσα εκεί ο καθένας μπορεί να καταθέσει την πρότασή του, πέρα από τη στυγνή δικτατορία των Μέσων που όλοι γνωρίζουμε. Πρόκειται για την πραγμάτωση της πιο συναρπαστικής ανθρώπινης ελευθερίας.

Πες μου λίγα λόγια για την προσπάθεια που κάνεις μέσα από το προσωπικό σου blog

Αυτή η προσπάθεια ξεκίνησε πριν από δυο χρόνια περίπου. Εκεί μέσα ενσωμάτωσα όλο το δημοσιογραφικό μου αρχείο ? γράφω σε έντυπα πάνω από δέκα χρόνια. Έχω ειδικευτεί σε βιβλιοπαρουσίαση και βιβλιοκριτική, γι αυτό και το blog βαφτίστηκε Βιβλιοφάγος, και βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.vasilikipitouli.gr Περιλαμβάνει πολλές ενότητες, όπως Βιβλιοθήκες, Εκπαίδευση, Πολιτική, Γυναικεία Θέματα, και το Βούκινο, την αγαπημένη μου σατιρική στήλη.

Θεωρείς πως στην σύγχρονη Ελλάδα υπάρχουν αξιόλογες συγγραφικές πένες; Οι εκδοτικοί στηρίζουν αυτές τις προσπάθειες;

Στη σύγχρονη Ελλάδα υπάρχουν αξιόλογες συγγραφικές πένες, δεν έχει νόημα τώρα εδώ να αναφερθούν ονόματα. Υπάρχουν συγγραφείς πολυδιαβασμένοι, αγαπημένοι από το κοινό, μεταφρασμένοι σε ξένες γλώσσες. Δυστυχώς η γλώσσα μας είναι ανάδελφη, μια γλώσσα της περιφέρειας της Ευρώπης, με βαρύ όμως παρελθόν. Πρέπει να τη φροντίζουμε, και θα μου επιτρέψεις στο σημείο αυτό να κάνω μια έκκληση: όχι στα greeklish. Ως εκπαιδευτικός, ως ελληνίδα, απευθύνομαι στα νέα παιδιά που αποτελούν το μέλλον: γράφετε ελληνικά, ο ελληνικός γραπτός λόγος κινδυνεύει. Τώρα, ως προς το δεύτερο σκέλος της ερώτησης, για το αν οι εκδοτικοί στηρίζουν τις προσπάθειες, η απάντηση είναι όχι. Οι εκδότες είναι έμποροι που κοιτάζουν το κέρδος. Αν πουλάς, έχεις ελπίδες. Αν όχι, ξέχασέ το?

Η ανταπόκριση του κόσμου είναι τελικά το καλύτερο βραβείο για έναν καλλιτέχνη ή οι κριτικές και τα «επίσημα» βραβεία παίζουν το ρόλο τους;

Πιστεύω πως η ανταπόκριση του κόσμου είναι το καλύτερο βραβείο για τον καλλιτέχνη, αποτελεί το τελικό ζητούμενο, ο λόγος για τον οποίο ο καλλιτέχνης αγωνίζεται. Βέβαια σε αυτό παίζουνε ρόλο πολλά, όπως το πώς θα φτάσει το έργο του καλλιτέχνη στον κόσμο για να κρίνει εκείνος αν θα ανταποκριθεί. Είναι πολύπλοκο το θέμα. Οι κριτικές σαφώς παίζουν το ρόλο τους, βοηθάνε ή «θάβουν» το έργο και τον καλλιτέχνη. Εδώ είναι κυρίαρχος ο ρόλος των media, και εννοείται ότι το παιχνίδι δεν παίζεται με ανοιχτά χαρτιά. Λυπάμαι που το λέω, αλλά είναι εντελώς στημένο. Αν είσαι μέρος του συστήματος, θα προωθηθείς. Αν όχι, άστα να πάνε? Τα «επίσημα» βραβεία συμβάλλουν ακριβώς σε αυτό, είναι όργανα της ίδιας ορχήστρας.

Πώς έχει επηρεάσει το αναγνωστικό κοινό η οικονομική κρίση όσον αφορά την αγορά βιβλίων;

Η αγορά βιβλίων έχει αναπόφευκτα θιγεί από την οικονομική κρίση. Ο τζίρος έχει πέσει, όπως παντού άλλωστε. Το βιβλίο είναι ευαίσθητο πολιτιστικό αγαθό που δε στηρίζεται από την Πολιτεία, άλλο θέμα τεράστιο. Το αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα δυστυχώς είναι κατώτερο αριθμητικά σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αναλογικά πάντοτε. Η χαμηλή φιλαναγνωσία, το γεγονός ότι ο Έλληνας δε διαβάζει, ευθύνεται για ?τα χάλια μας. Η λύση είναι ο καθένας να δώσει τον αγώνα του προκειμένου να αναβαθμίσει τον εαυτό του. Να στραφεί στην αγορά βιβλίων, όσο μπορεί, να μορφωθεί και να ανεβάσει το προσωπικό του επίπεδο.

Αν μπορούσες να γυρίσεις το χρόνο πίσω σε ποια εποχή θα ήθελες να ζούσες και γιατί;

Δύσκολη απάντηση. Δεν νομίζω ότι μπορώ να προτιμήσω μια συγκεκριμένη παρελθούσα εποχή. Αρκούμαι σε αυτή που ζω, με τα καλά της και τα στραβά της. Εκείνο που επιθυμώ είναι να τη ζω έντονα, χωρίς να αφήνω να μου ξεφεύγει τίποτε από όσα φοβερά ή θαυμαστά συμβαίνουν.

Κλείνοντας θα ήθελα να μου πεις ποιον τίτλο θα έδινες στο βιβλίο της ζωής σου;

Τίτλο στο βιβλίο της ζωής μου είναι δύσκολο να βάλω αφού αυτό συνεχίζεται, κι ελπίζω να το γράφω για πολλά χρόνια ακόμη!

Συνέντευξη: Μίλτος Γήτας