ΟΙ ΝΕΡΟΜΥΛΟΙ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ 

       Τα μνημεία της προβιομηχανικής Ηπείρου αποτελούν μία σημαντική μαρτυρία της ντόπιας κοινωνικής, οικονομικής ζωής, αλλά και της λαϊκής αρχιτεκτονικής, που αναπτύχθηκε γύρω από το νερό. Πρόκειται για μνημεία πολιτισμού και τεχνολογίας. Οι  ποταμοί της Ηπείρου με τα άφθονα νερά τους και οι παραπόταμοι αυτών ευνόησαν τη δημιουργία νερόμυλων, οι οποίοι συνδέονται με την ιστορία, την κοινωνία και την οικονομική δραστηριότητα των κατοίκων. Μάλιστα, οι μυλωνάδες, την εποχή που το οδικό δίκτυο ήταν υποτυπώδες, έδιναν χρήματα για τη συντήρηση των πέτρινων γεφυριών, που παρείχαν πρόσβαση στους μύλους τους. Στο Κεντρικό Ζαγόρι, το γεφύρι του Κόκκορη, πήρε το όνομα του μυλωνά, που το συντηρούσε. Στους Κήπους υπάρχει το γεφύρι του Μύλου, γιατί δίπλα υπήρχαν νερόμυλοι, ενώ το τρίτοξο γεφύρι της περιοχής, γνωστό ως Καλογερικό, αρχικά ήταν ξύλινο και είχε κατασκευαστεί από μυλωνάδες, για να υπάρχει πρόσβαση των κατοίκων στις μυλόπετρες.

Παραθέτουμε έναν κατάλογο από νερόμυλους της Ηπείρου, όσους τουλάχιστον καταφέραμε να εντοπίσουμε εμείς:

-Ο νερόμυλος  του Μπουραζανίου ανήκει στο Δημοτικό Διαμέρισμα Αηδονοχωρίου του Δήμου

Κόνιτσας, στο νομό Ιωαννίνων κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα. Μέσα σ ένα εξαιρετικό φυσικό τοπίο με πλούσια βλάστηση και πολλές πηγές που καταλήγουν στον ποταμό Αώο, ο νερόμυλος έχει συνδέσει την ιστορία του με τις κοινωνικοοικονομικές εκφάνσεις της ζωής των κατοίκων του Αηδονοχωρίου και της γύρω περιοχής.           

-Νερόμυλος Καπέτη: Είναι βυζαντινού ή ανατολικού τύπου, στην περιοχή Παλαιοσέλλι.

Κτίστηκε το 1846. Είναι χτισμένος σε πλαγιά, ώστε να εκμεταλλεύεται τη δύναμη του νερού κατά την πτώση του. Λειτουργούσε μέχρι τα τέλη του ‘70. Σήμερα, επισκευασμένος πια, προσφέρει και πάλι τις υπηρεσίες του.

- Στην Καμπή Άρτας  υπάρχει νερόμυλος που χτίστηκε περίπου το 1680 από Τούρκους κατασκευαστές, παράλληλα με δυο ακόμη μύλους στο Ελευθεροχώρι, έναν στην Χαμιδιέ (παλαιά Φιλιππιάδα) και έναν στην Παντάνασσα.

Ήταν χτισμένοι όλοι τους κατά μήκος του δρόμου προς τα Ιωάννινα, από όπου μεταφέρονταν τα προϊόντα τόσο από το λιμάνι της Σαλαώρας, όσο και από το κάμπο της περιοχής που ήταν και τόπος παραγωγής, ώστε τα προϊόντα να πηγαίνουν αλεσμένα στα Γιάννενα, στον Πασά. Σήμερα ο μύλος διατηρεί ακόμη την αρχική του μορφή μετά την ανακαίνιση που έγινε το 1999 από την 6η Εφορία Ιωαννίνων ως διατηρητέο μνημείο. Είναι πέτρινος με δύο κρησάρες (μυλόπετρες) και τρεις νεροτριβές.

- Στα χωριά του Πωγωνίου, στον Παλαιόπυργο, στο Ωραιόκαστρο, στα Δολιανά και στο  Καλπάκι, υπάρχουν παραδοσιακοί νερόμυλοι και νεροτριβές που έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα μνημεία. Έχουν αποκατασταθεί και είναι επισκέψιμα, ώστε ο επισκέπτης να μπορεί να δει ένα ζωντανό κομμάτι από την καθημερινότητα των Πωγωνισίων.

- Νερόμυλος Δεσποτικού: Μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο, με νερά να αναβλύζουν από πολλές γωνιές, υπάρχει ο νερόμυλος- νεροτριβή της Γερομήτσιανης. Χτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα, για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των χωριανών, αλλά και των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής.

Κατά τη διάρκεια του Β΄ παγκόσμιου πολέμου και μέχρι την δεκαετία του ’50 και ΄60, σε εποχές δύσκολες, ολόκληρος ο κάμπος του Δεσποτικού καλλιεργούνταν με καλαμπόκι, σιτάρι, βρόμη, ρύζι κλπ. Μετά το μάζεμα της σοδειάς και το αλώνισμα, ακολουθούσε το άλεσμα των σιτηρών στον νερόμυλο. Παλιότερα, μέχρι το 1965, σε απόσταση 200 μέτρων από τον τωρινό, υπήρχε και δεύτερος νερόμυλος και νεροτριβή με μαντάνια, ο οποίος σήμερα δε λειτουργεί. Σήμερα στον μύλο έρχονται από τα γύρω χωριά να αλέσουν σιτηρά και περισσότερο να πλύνουν τα στρωσίδια τους στη νεροτριβή, συνδυάζοντάς το με ψήσιμο πέστροφας (δίπλα υπάρχει ιχθυοτροφείο) ή ό,τι άλλο θελήσει κανείς κάτω από το βαθύ ίσκιο που προσφέρουν τα πλατάνια. Ο νερόμυλος είναι διατηρητέο μνημείο από το 1985.

- Ο νερόμυλος του Γκίνα στο Μέτσοβο: Βρίσκεται στις όχθες του Άραχθου, ανακαινίστηκε το 1997 κι έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο.

- Κοντά στο Μέτσοβο, στο χωριό Ανθοχώρι, βρίσκεται υπαίθριο μουσείο υδροκίνησης. Περιλαμβάνει παλιούς ανακατασκευασμένους νερόμυλους, νεροτριβές, μαντάνια, μικρές γέφυρες και όμορφα καλντερίμια.

- Στο Ζαγόρι: Ο νερόμυλος Βαλέκα στους Φραγγάδες, ο μύλος Κοντοδήμου-Λαζαρίδη στους Κήπους, ο νερόμυλος στο Τρίστενο και στο Γεφύρι του Γυφτοφύλακα στο Καβαλλάρι.

Νερόμυλος Κήπων

Νερόμυλος στο Τρίστενο

Νερόμυλος στο Τρίστενο

- Διάσπαρτους νερόμυλους συναντάμε και στην περιοχή του Σουλίου. 

- Ο μύλος Κοπάνης: Βρίσκεται στην κοιλάδα του Λούρου, όπου παλιότερα τα λεγόμενα «Ξαμύλια». Τον μύλο έφτιαξε ο Ιωάν. Χ. Τζιαφέρης το 1832 και τον αφιέρωσε στην εκκλησία, η οποία εισέπραττε 30 λίρες το χρόνο.

- Νερόμυλος Αγίου Γεωργίου στο Λούρο. Βρίσκεται  δίπλα από τις πηγές του Λούρου και πολύ κοντά σε ένα ξεχωριστό μνημείο, το ρωμαϊκό υδραγωγείο της αρχαίας Νικόπολης. Ο νερόμυλος χτίστηκε το 1832 και ανήκει, μαζί με τις νεροτριβές, στον Ιερό Ναό του Αγ. Γεωργίου, που τον μισθώνει σε ιδιώτες.

- Νερόμυλος και νεροτριβή υπάρχουν και στην περιοχή της Βουλιάστας, διπλά από τις πηγές του Λούρου, κοντά στο Τέροβο.

- Νερόμυλος Ριζού - Φιλιάτες Θεσπρωτίας: Αποτελεί έναν από τους λίγους εν ενεργεία νερόμυλους της Θεσπρωτίας.

- Γαρδίκι Θεσπρωτίας Είναι παραδοσιακός υδρόμυλος των αρχών του 20ου αιώνα, που λειτουργούσε μέχρι την δεκαετία του ΄80, ίσως ένας από τους λίγους που λειτουργούσαν τότε σε ολόκληρο τον ελληνικό χώρο.

- Νερόμυλος του Αχιλλέα στο Θεογέφυρο Θεσπρωτίας. Πριν από χρόνια υπήρχε εδώ ένας μικρός μύλος, το κτίριο του οποίου δεν είχε καμία αρχαιολογική αξία και για τον λόγο αυτό ήταν από τους λίγους νερόμυλους στον νομό που δεν χαρακτηρίστηκε παραδοσιακός, και ως τέτοιος, διατηρητέος. Τον Φεβρουάριο του 2001 κατεδαφίστηκε το τσιμεντένιο κτίσμα και στη θέση του αναγέρθηκε νέος νερόμυλος.

- Υπολείμματα παλιών νερόμυλων συναντάμε, επίσης,  ανατολικά της Σαγιάδας.

- Νερόμυλος (Κωσταβασίλη) στη θέση Ραχιωτέικα στο Κάτω Αθαμάνιο.

- Νερόμυλος (Καφκιά) στο Παλαιοκάτουνο.

- Νερόμυλος (Τζώνη) στη θέση Σαρρή στο Παλαιοκάτουνο.

- 1ος Νερόμυλος - Νεροτριβή (Μήτσος Δήμος) στη θέση Αραβίτσα στο Παλαιοκάτουνο.

- 2ος Νερόμυλος - Μαντάνι (Δημ. Κολοκύθας) στην θέση Αραβίτσα στο Παλαιοκάτουνο.

- Νερόμυλος - Νεροτριβή (Τζαδήμα) στον Αγ. Παντελεήμονα Κυψέλης.

- Νερόμυλος (ιδιοκτησία Εκκλησίας) στη θέση Καλλονή στην Κυψέλη. Κηρυγμένο μνημείο.

- 1ος  Νερόμυλος - Νεροτριβή (Ιδιοκτησία Εκκλησίας) στη θέση Γκούρα, στην Κυψέλη. Κηρυγμένο μνημείο.

- 2ος Νερόμυλος - Νεροτριβή (Ιδιοκτησία Εκκλησίας) στη θέση Γκούρα, στην Κυψέλη. Κηρυγμένο μνημείο.

- Νερόμυλος - Νεροτριβή (Ιδιοκτησία Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου) στο κάτω άκρο του Καταρράκτη. Κηρυγμένο μνημείο.

- Νερόμυλος - Νεροτριβή (Ιδιοκτησία Ι.Μ. Αγ. Αικατερίνης) στον Καταρράκτη. Κηρυγμένο μνημείο.

- Νερόμυλος (Χρ. Γραβιά) στην Σγάρα Περιοχής Καταρράκτη. Κηρυγμένο μνημείο.

- Νερόμυλος (Ιδιοκτησία Εκκλησίας) στην Άγναντα. Κηρυγμένο μνημείο.

- Νερόμυλος - Νεροτριβή - Μαντάνια (Ιδιοκτησία Εκκλησίας) στην Άγναντα (Ο.Τ.Ε). κηρυγμένο μνημείο.

(Φωτογραφίες από νερόμυλους στην περιοχή των Τζουμέρκων)

Νερόμυλος στην Άγναντα

Νερόμυλος στο Συρράκο

Ο νερόμυλος του Βαπτιστή

Στο Συρράκο

Νερόμυλος Ματσούκι

Διαδικτυακές πηγές

https://el.wikipedia.org/wiki/Νερόμυλος

http://neromylos-nikola.gr/perigrafh_neromyloy.htm

http://www.kravara.com

http://www.hellenicmills.gr/basic_info_gr.html

http://www.konitsa.gr/visit/neromiloi

http://www.epirus.org

http://agiorgitikanews.weebly.com

http://www.zitsa.gov.gr/visit/pusiko-periballon-6/22-neromulos-despotikou

http://www.peartas.gov.gr

http://fonaklas.blogspot.gr/

http://gr.wecret.com

http://www.kpe-filiaton.gr/images/ydrokinisi/2014_Ydrokinisi_part1.pdf

http://www.thesprotia3d.gr

www.panoramio.com

https://www.youtube.com/watch?v=dDSIkrlw07E

petrinagefiria.com

www.piop.gr

www.noesis.edu.gr

www.zagoroxoria.gr

foodmuseum.cs.ucy.ac.cy

Περιβαλλοντική ομάδα Δωδωναίων Εκπαιδευτηρίων

Νερόμυλοι και μυλωνάδες. Οι νερόμυλοι της Ηπείρου

Από τους μαθητές της Α’ Γυμνασίου Κατερίνα Καρόππι, Δημήτρη Κοντοδήμο, Ευδοκία Μαρκούλα, στα πλαίσια της έρευνας της  Π.Ο. για το θέμα: «Οι υδροφόροι ορίζοντες της Ηπείρου και η επίδρασή τους στον πολιτισμό του τόπου μου».

Read more »

πόσοι μαθητές (καί όχι μόνο) των τωρινών σχολείων μας γνωρίζουν ή θυμούνται κάτι γι' αυτόν.( ΠΗΓΗ :
http://www.ioanniskapodistrias .com/ )

                                    ΔΕΙΤΕ ΠΩΣ ΤΙΜΟΥΝ ΤΟΝ ΙΩΑΝΝΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΒΕΤΙΑ! (Αλλά και αλλού!)

                                                       ΓΙΑΤΙ… »Θ Α Β Ο Ν Τ Α Ι» ΑΥΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ;;;;;;;;;;  ΔΙΕΡΩΤΗΘΕΙΤΕ… 

ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΗΡΙΑ ΠΡΟΤΟΜΗΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΑΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΟΥ, ΣΤΗΝ ΛΩΖΑΝΝΗ, ΑΠΟ ΤΟΝ ΡΩΣΟ ΥΠΟΥΡΓΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΣΕΡΓΚΕΪ ΛΑΒΡΩΦ!  (ΟΙ ΡΩΣΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΙΣΩΣ ΟΙ ΜΟΝΟΙ, ΠΟΥ ΔΕΝ ΞΕΧΝΟΥΝ…).
Η ΚΥΡΙΑ ΠΑΡΑΔΙΠΛΑ ΤΟΥ, ΕΙΝΑΙ Η ΕΛΒΕΤΙΔΑ ΟΜΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ, ΜΙΣΕΛΙΝ ΚΑΛΜΥ-ΡΕΪ.
                                                                           

Πόσο θα πίστευες, αν σου έλεγε κάποιος, ότι τον 19ο αιώνα υπήρξε κάποιος, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ελλάδα (Έλληνας) που:

– Πήρε τρία διδακτορικά διπλώματα στην Ιταλία!

– Έφτιαξε το Σύνταγμα της τότε Επτανησιακής Πολιτείας (και έγινε κυβερνήτης της σε ηλικία 26 ετών!)

– Έφτιαξε το ΑΠΟΛΥΤΩΣ επιτυχημένο Ελβετικό Σύνταγμα, που ισχύει μέχρι σήμερα!

– Έσωσε από διαμελισμό και από πτώχευση την ηττημένη το 1815 Γαλλία. (Οι Γάλλοι τα θυμούνται άρα γε αυτά;)

– Έγινε Υπουργός Εξωτερικών (1816) της μεγαλύτερης (τότε) Ευρωπαϊκής δυνάμεως (της Ρωσίας)

– Έσωσε την Ελληνική επανάσταση!

Ομολογώ ότι κατά καιρούς άκουγα για κάποιον Καποδίστρια με τόσα απίθανα κατορθώματα, που μου φαινόντουσαν το λιγότερο, υπερβολές!

                                                       ΤΟ ΕΠΙΒΛΗΤΙΚΟ ΤΟΥ ΑΓΑΛΜΑ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ, ΣΤΗΝ  ΑΓΙΑ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ…

Τέτοια κατορθώματα είμαστε συνηθισμένοι μόνο στα μυθικά χρονιά. Ποιός να ήταν αυτός ο Έλληνας του 19ου αιώνος που, τουλάχιστον σε πολιτικούς άθλους, φάνηκε αντάξιος του Ηρακλέους;

Είναι όλα αυτά αλήθεια;

                                                                               Το όνομα του: Ιωάννης Καποδίστριας.                                                                                           

                                                                                   ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΣΛΟΒΕΝΙΑ…

Στην αποκαλυπτική του ομιλία ο κ. Κορνιλάκης παρουσιάζει τον «Άγιο της πολιτικής», την σπουδαία βιογραφία του σε όλη την Ευρώπη, τα επιτεύγματά του, τις θυσίες του για την Ελλάδα μέχρι και την ύστατη θυσία του, να προσφέρει την ίδια του την ζωή για την ενότητα της πατρίδος μας.

Ιωάννης Καποδίστριας:

• Γενετικές Ρίζες: από Κέρκυρα (πατέρας) και Κύπρο (μητέρα)

• Σπουδές: Ιατρική , Νομική και Φιλοσοφία (Ιταλία)

• Ιονική Επτανησιακή Πολιτεία: Δημιουργός του Συντάγματός της και Κυβερνήτης (σε ηλικία 26 χρονών)

• Δημιουργός του Ελβετικού πολιτειακού συστήματος: Στην Ελβετία (όταν υπάλληλος στην Ρωσική πρεσβεία) ανέλαβε και έφτιαξε ένα νέο πολιτειακό ομοσπονδιακό σύστημα, που ένωσε με επιτυχία τα διάφορα καντόνια.

                                                                                          ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΒΕΝΕΤΙΑ…

Έφτιαξε το Ελβετικό Σύνταγμα πάνω στις αρχές της αμέσου Αρχαιο – Ελληνικής Δημοκρατίας (η χρησιμοποίηση δημοψηφισμάτων για αποδοχή των Νόμων). Θεωρείται ακόμη ο «πρώτος επίτιμος πολίτης της Ελβετίας».

ΟΙ ΔΥΟ ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΡΩΣΙΑΣ & ΕΛΒΕΤΙΑΣ, ΕΝΩ ΠΙΣΩ Ο ΗΛΙΟΣ «ΑΚΟΥΜΠΑ» ΤΙΣ ΑΚΤΙΝΕΣ ΤΟΥ, ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΤΗΣ
ΠΡΟΤΟΜΗΣ  ΤΟΥ ΚΥΒΕΡΝΗΤΟΥ ΜΑΣ…

• Ελληνική νεολαία: Με δικά του λεφτά σπούδαζε 300 Ελληνόπουλα στην Ευρώπη!!! (Ο ένας από τους δυο δολοφόνους του, είχε σπουδάσει με τα λεφτά του.)

• Σώζει την Γαλλία το 1815: Μετά το Βατερλώ, επηρέασε τον Τσάρο για να μην διαμελισθεί η Γαλλία (σαν ηττημένη χώρα) και οι πολεμικές αποζημιώσεις μειώθηκαν κατά 99%! (με το επιχείρημα ότι «ο λαός της δεν ευθυνόταν»!)

• Υπ. Εξωτερικών της Ρωσίας: Το 1816 ο Ρώσσος Τσάρος του ζήτησε (λόγω ικανότητος και προσωπικότητος) να γίνει Υπ. Εξωτερικών της Ρωσίας!

Ο Καποδίστριας δέχτηκε, αλλά επειδή ήθελε να μείνει Έλληνας με διακαή Ελληνική πιστότητα, είπε στον Τσάρο «Μεγαλειότατε δέχομαι, με τον όρο να μην γίνω υπήκοος αλλά να είμαι υπάλληλός σας».

• Ελληνική επανάσταση: Το 1821 παραιτήθηκε από την Ρωσική κυβέρνηση και πήγε στην Ελβετία (1821- 1827). Έδωσε τα πάντα για την Πατρίδα.

Η επανάσταση δεν θα πετύχαινε χωρίς την συμβολή του Καποδίστρια.

Έδωσε πολιτική μάχη με Ευρωπαίους δικτάτορες φιλικά προσκείμενους με την Οθωμανική Αυτοκρατορία (π.χ. Μέττερνιχ).

Ξεσήκωσε το φιλελληνικό κίνημα στην Ευρώπη.

Έστελνε λεφτά, οπλισμό και τόννους παξιμάδι στην Ελλάδα. Το 1827, στην συνεδρίαση της Τριζίνας, ο Κολοκοτρώνης προτείνει τον Καποδίστρια σαν τον «Ηγέτη του Έθνους».

• Οργάνωσε το Πολεμικό ναυτικό και γενικά την ναυτιλία (οικονομικό θέμα)

• Ήθελε να κάνει τους Έλληνες νοικοκυραίους: Να δώσει γη και δάνεια.

• Ακολούθησε τον δρόμο της θυσίας για το Έθνος. Δεν δέχτηκε αμοιβή σαν Κυβερνήτης: «Όταν βεβαιωθώ ότι ουδέν Ελληνόπουλο πεινά, τότε ίσως θα δεχτώ έναν οβολό».

• Έβαλε υποθήκη τα κτήματα του στην Κέρκυρα σε Έλληνα εφοπλιστή, προκειμένου να φέρει δυο καραβιές τροφή για τον πεινασμένο λαό.

• Το 1831 δολοφονήθηκε από «ελληνικά» χέρια στα σκαλοπάτια του Αγίου Σπυρίδωνος (Κυπριακής καταγωγής Άγιος) στο Ναύπλιο.

Ο Κολοκοτρώνης τον ονόμασε «Πατέρα του Έθνους». (Από τότε δεν έχουμε καθορίσει στον Κυβερνήτη Καποδίστρια αυτήν την τιμή).

Ο Κανάρης σε γράμμα του μίλησε για Πατροκτονία!

• Ο Καποδίστριας ήταν μια οικουμενική προσωπικότητα. Ακόμη τον τιμούν στην Ρωσία, στην Γαλλία, στην Ελβετία, στην Σλοβενία.

Στην Ελλάδα   Μ Α Λ Λ Ο Ν   τον  α γ ν ο ο ύ μ ε,  επειδή..... η Ελλάδα τρώει,όπως ο Κρόνος, τα παιδιά της.

Read more »